Zoeken

Thema 2: Samenwerking

Bij samenwerking van een hbo-opleiding met het mkb zijn veel meer mensen betrokken dan alleen een docent van een hbo-opleiding en een contactpersoon bij een mkb-bedrijf. Om een Mkb-route in het hbo een goede voedingsbodem te geven, is een bredere blik op samenwerking vereist.

Bij het opzetten en onderhouden van een succesvolle Mkb-route in het hbo is een goede samenwerking met alle partijen cruciaal: samenwerking binnen de hogeschool, met mkb-bedrijven, met brancheverenigingen en mogelijk ook met andere partijen als gemeente, provincie, enzovoort. Goede samenwerking behoeft expliciete aandacht van alle deelnemers, niet alleen in de uitvoerende, maar ook al tijdens de onderzoeksfase. Structuur, ontmoeting en kennisdeling zijn kernonderdelen.

Hoe leg je als hogeschool contact met het bedrijfsleven?

Er zijn diverse manieren om met het bedrijfsleven in contact te komen voor het opzetten van een Mkb-route. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Stap naar de branchevereniging toe om te peilen waar de branche als geheel behoefte aan heeft. Via de branchevereniging kun je vervolgens ook bedrijven werven die bereid zijn een leerwerkplek voor studenten in te richten.
  • Geef een presentatie op bijeenkomsten van werkgevers.
  • Voer in samenwerking met een kleine groep voorlopers een arbeidsmarktonderzoek uit in de beoogde sector: hoe zien de bedrijven hun arbeidsmarkt op de middellange en lange termijn, en wat is er in een opleiding nodig om hierop aan te sluiten?

Enkele aandachtspunten:

  • Begin klein en bouw het contact met enkele bedrijven op.
  • Stel nauwkeurig vast hoe de behoefte van het omliggend werkveld er daadwerkelijk uitziet (kwalitatief en kwantitatief) en hoe duurzaam deze is.
  • Ontwerp en ontwikkel de opleiding in samenwerking met de bedrijven/de branche.
  • Gebruik de werkcontext optimaal bij het ontwikkelen van het programma en houd deze flexibel genoeg om snel te kunnen meebewegen met de vraag vanuit de arbeidsmarkt.

Structuur

Een goede onderliggende structuur van de samenwerking is belangrijk. Wie is waarvoor verantwoordelijk en hoe zijn die verantwoordelijkheden vastgelegd? Denk hierbij bijvoorbeeld aan de tripartiete overeenkomst die helder maakt wat de verplichtingen en verantwoordelijkheden zijn van opleiding, student en bedrijf.

Een goede samenwerkingsstructuur zorgt er ook voor dat gaandeweg het opzetten en onderhouden van de opleiding nieuwe partijen kunnen aanhaken. Dit maakt het karakter van de samenwerking structureler en toekomstbestendiger.

 

Ontmoeting

Ontmoeting is een tweede belangrijke pijler onder een succesvolle samenwerking tussen een hogeschool en een mkb-bedrijf. Ten eerste bij de start van de samenwerking, waar de basis wordt gelegd voor de relatie die opleiding en bedrijf met elkaar aangaan. Wie zijn de mensen die opleiding en bedrijf vertegenwoordigen? Wat omvat hun werk precies en wat is voor hen belangrijk? Hoe ziet het studieprogramma eruit en wat zijn de verwachtingen van de verschillende kanten? Wat moet de samenwerking uiteindelijk opleveren voor alle betrokkenen?

Een eerste fysieke kennismaking en ontmoeting stelt de partners in staat elkaar in de ogen te kijken en de uitgangspunten van de verdere samenwerking te formuleren, van mens tot mens. Ook is de eerste ontmoeting een goed moment om een reëel inzicht te geven in de kosten voor mkb-bedrijven die met deelname aan een duaal opleidingstraject zijn gemoeid. Een eerste fysieke kennismaking wordt zo een investering in relatiemanagement, die leidt tot meer betrokkenheid bij het mkb-bedrijf. Bovendien wordt hiermee de kans vergroot dat zij later nogmaals een student in dienst nemen.

Na de eerste fysieke ontmoeting kunnen volgende ontmoetingen (bijvoorbeeld gedurende een studiejaar) ook digitaal plaatsvinden. Digitaal werken biedt veel mogelijkheden om de samenwerking levendig én structureel te maken en is een slimme manier om ook zonder al te grote tijdsinvestering het contact goed te houden. De hogeschool kan bijvoorbeeld drie of vier keer per jaar een digitale bijeenkomst organiseren voor alle bedrijven waar op dat moment studenten werken. Tijdens zo’n bijeenkomst praten de deelnemers over de opleiding en over de voortgang van de studenten, maar het biedt de deelnemende mkb-bedrijven ook mogelijkheden om van elkaar leren hoe ze met een student omgaan, om zo samen tot een breder perspectief te komen.

Wanneer er enige tijd geen fysieke of online bijeenkomsten zijn, kunnen ook nieuwsbrieven worden ingezet voor kennisdeling.

Coördinatoren

Voor een goede samenwerking zijn diverse sleutelpersonen nodig. Binnen de hbo-opleiding is het belangrijk dat er een coördinator is die trekker kan en wil zijn van een opleiding die afwijkt van andere opleidingen. Deze persoon moet daarnaast ook kunnen opereren buiten de hogeschool en kunnen optrekken met mkb-ondernemingen in de sector en regio. Hij of zij moet een sterke betrokkenheid hebben bij het werkveld en in staat zijn om contactpersonen van mkb-bedrijven, maar ook van brancheorganisaties, sectorale werkgeversorganisaties en (landelijke) sectorale samenwerkingsverbanden met elkaar te verbinden.

Ook bij de mkb-bedrijven is een gemotiveerde en communicatief sterke contactpersoon nodig. Voor veel deelnemende bedrijven zal het duaal opleiden van hbo-studenten nieuw zijn. Deze persoon moet in staat zijn om de nieuwe samenwerkingsvorm binnen het bedrijf in te regelen en om in het bedrijf een bepaalde opleidingscultuur te ontwikkelen.

De coördinator van de hogeschool zal in de praktijk, zeker in het begin, ook de contactpersonen van de betrokken mkb-bedrijven stapsgewijs moeten begeleiden bij het in dienst nemen en begeleiden van een student. Dat kan intensief zijn en veel tijd vergen: er zijn immers veel mkb-bedrijven die klein in omvang zijn, waardoor de tijd die een contactpersoon van een mkb-bedrijf in de samenwerking kan steken, variabel kan zijn. Ook hebben de meeste mkb-bedrijven geen gespecialiseerde hr-medewerker in dienst en kan een mkb-bedrijf te klein zijn om een student alleen in dienst te nemen; samenwerking met een tweede mkb-bedrijf is dan een mogelijkheid (wat wel voor extra begeleiding(stijd) vanuit de hogeschool zal zorgen).

 

Inspiratie