Thema 5: Praktijkbegeleiding

Studenten van een Mkb-route in het hbo zijn vaak maar één, of hooguit twee dagen per week op school. Dat betekent dat werkgevers een minstens zo grote rol spelen bij het begeleiden van studenten als de hogescholen.

Werkplekscan

Bij de start van de samenwerking van opleiding, bedrijf en student in een Mkb-route in het hbo is het raadzaam om een werkplekscan te doen. Werkgever, student en onderwijsinstelling gaan samen aan tafel zitten om de belangrijkste uitgangspunten van de samenwerking te bespreken. Heeft de student een relevante functie en opdracht? Krijgt hij de faciliteiten en de tijd die hij nodig heeft? Is er commitment vanuit alle partijen? Is er iemand aanwezig met hbo-denk- en werkniveau die de student op de werkplek kan begeleiden?

Ondersteuning van de begeleiders

Lang niet alle mkb-bedrijven hebben ervaring met het begeleiden van studenten op de werkvloer. Het begeleiden en ondersteunen van de praktijkbegeleiders die werken bij mkb-bedrijven is daarom een belangrijk onderdeel van het opzetten en onderhouden van een Mkb-route in het hbo.

Een van de manieren waarop praktijkbegeleiders ondersteuning kunnen krijgen, is met een training en/of een handleiding voor praktijkbegeleiders. De hbo-opleiding kan daarvoor een kortdurende cursus van bijvoorbeeld driemaal een uur of anderhalf uur ontwikkelen, die eventueel ook online kan worden gegeven. Onderwerpen die aan bod kunnen komen in een dergelijke cursus zijn het verschil tussen een mbo-student en een hbo-student (bedrijven hebben vaak wel ervaring met het begeleiden van mbo-studenten) en welke vaardigheden een student zou moeten ontwikkelen op hbo-niveau. Ook kan tijdens de training of in de handleiding aan bod komen wat de leeruitkomsten, beroepsproducten en beroepsprestaties zijn, wat termijnontwikkelingsplannen zijn en wat daarin moet komen te staan.

Daarnaast is het ook goed om te de praktijkbegeleider bij te praten over wat een lerende organisatie is en over hoe zijn bedrijf een student een veilige omgeving kan bieden om zich te ontwikkelen. Dat gaat uiteraard om een werkplek waar een student veilig kan werken met apparatuur en gereedschappen, maar ook om een werkplek waar een student vragen kan stellen en zich kwetsbaar durft op te stellen. Om tot leren te komen heeft de student een plek nodig waar hij of zij zich op zijn gemak voelt en waar fouten maken mag. De praktijkbegeleider kan zich hiervoor onder meer verdiepen en/of scholen in motiveren, feedback geven, instructie geven, beoordelen en het voeren van begeleidingsgesprekken met de student.

Deze meer generieke ondersteuning kan worden aangevuld door ondersteuning die opleidingsspecifiek is en op maat. Dit kan worden gedaan door de coördinator van de hbo-opleiding in persoonlijke gesprekken. Hoeveel ondersteuning op maat nodig is, hangt uiteraard af van het kennisniveau en de persoonlijke vaardigheden en ervaringen van de praktijkbegeleider.

De Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), die de samenwerking tussen het middelbaar beroepsonderwijs en het bedrijfsleven bevordert, heeft uitgebreid in kaart gebracht hoe praktijkbegeleiders van mbo-studenten kunnen worden ondersteund. Veel daarvan zijn ook van toepassing op de begeleiding van hbo-studenten.

Overleg en ontmoeting

Overleg tussen student en praktijkbegeleider, tussen opleiding en student en tussen praktijkbegeleider en opleiding is niet genoeg. Regelmatig is ook een gesprek nodig tussen alle drie partijen, bijvoorbeeld aan het einde van een semester. In een dergelijk gesprek kunnen de praktijkbegeleider en de opleiding bijvoorbeeld feedback geven op de prestaties van de student.

Daarnaast kan het nuttig zijn om als hbo-instelling ontmoeting te organiseren tussen verschillende praktijkbegeleiders. Dit kan een (half)jaarlijkse bijeenkomst zijn op school of online, waarin praktijkbegeleiders ervaringen kunnen uitwisselen en elkaar vragen kunnen stellen.